در میان آلودگی های محیط زیستی، آلودگی آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا مقدار این منبع حیاتی در جهان تقریبا ثابت است و آلودگی آن به شدت بر سلامت انسان اثر می گذارد. از این رو ارتباط تولید و آلودگی آب به عنوان شاخصی از تخریب محیط زیست قابل اثبات است به‏گونه ای که می توان فرایند آن را در قالب فرضیات محیط زیستی کوزنتس تحلیل نمود. بر این اساس می توان گفت مراحل اولیه رشد اقتصادی با آلودگی آب همراه است و در سطوح بالاتر درآمد سرانه این روال معکوس می شود. روش بررسی این مطالعه شیوه داده تابلویی است. در مقاله حاضر فرضیات محیط زیستی کوزنتس در دو حالت و برای دو گروه کشور مورد بررسی قرار گرفت: گروه اول: تولید ناخالص داخلی سرانه و گروه دوم: سهم ارزش افزوده صنعت از تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخص رشد اقتصادی، برای گروه منتخبی از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه. مطابق نتایج حاصل از مدل فرضیه کوزنتس در هر دو حالت، شاخص بودن تولید ناخالص سرانه و سهم ارزش افزوده صنعت، به عنوان معیار رشد اقتصادی برای کشورهای در حال توسعه، مورد تایید قرار می گیرد و برای کشورهای توسعه یافته رد می شود.

زمینه هدف در فرایند توسعه، فعالیت های اقتصادی با اثرات مثبت و منفی زیست محیطی در کشورها همراه است. آنچه به طور فیزیکی و در زمان حال مشاهده می شود تولید محصول و رشد حاصل از آن در فعالیت های اقتصادی است. در حالیکه با ارزیابی زیست محیطی فعالیت های اقتصادی و تشخیص آثار منفی مستقیم و غیرمستقیم آن بر جامعه در زمان حال و آینده می توان آثار خالص فعالیت های اقتصادی را تشخیص داد. روش بررسی بخش صنعت یکی از ارکان اساسی رشد اقتصادی است. سهم بخش صنعت از کل فعالیت های اقتصادی برابر با 16 درصد است که گاها فعالیت های آن همراه با تخریب محیط زیست است. این مقاله به ارزیابی عوامل موثر بر انتشار آلاینده co2 با تاکید بر بخش صنعت برای سال های 94-1360 با استفاده از روش های ARDL و FMOLS می پردازد. یافته ها نتایج این مقاله حاکی از تایید فرضیه زیست محیطی کوزنتس در بخش صنعت ایران است. به عبارتی با افزایش ارزش افزوده، میزان آلاینده افزایش می یابد اما نرخ آن کاهنده(شکل معکوس U) است. همچنین با افزایش مصرف سوخت های فسیلی و جهانی شدن از منظر شاخص های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، میزان انتشار آلاینده افزایش می یابد. بحث و نتیجه گیری مقایسه نتایج حاصل از برآوردهای کوتاه مدت و بلندمدت نشان می دهد حساسیت انتشار آلاینده co2 نسبت به مصرف سوخت های فسیلی و شاخص جهانی شدن در بلندمدت نسبت به کوتاه مدت بیشتر است.

در سال های اخیر موضوع محیط زیست بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. این مقاله به دنبال استخراج منحنی پویای محیط زیست کوزنتس می باشد. در این پژوهش با در نظر گرفتن یک اقتصاد بسته، یک بخش از سرمایه برای تولید کالا استفاده می شود که موجب تولید آلودگی و تخریب محیط زیست می شود. سرمایه باقی مانده به منظور کاهش آلودگی مورد استفاده قرار می گیرد. در نتیجه بررسی های انجام شده مشخص گردید که منحنی محیطی زیست کوزنتس در خارج از شرایط پایدار و بهینه قرار دارد. لازم به ذکر است این مدل پیشنهاد می کند که اقتصاد باید یک بخشی از سرمایه خود را برای جلوگیری و کاهش فعالیت های مخرب محیط زیست تخصیص دهد. به علاوه تخریب محیط زیست در هر مرحله ای رخ می دهد و به این دلیل می باشد که سرمایه کافی برای ممانعت و کاهش فعالیت های مخرب محیط زیست در مراحل گذشته، تخصیص داده نشده است (تخصیص بهینه در این شرایط نشان شده است)؛ بنابراین، برای بازیابی کیفیت محیط زیست و بهبود آن، یک سرمایه گذاری مناسب نیاز می باشد تا ذخیره سرمایه کافی در اقتصاد نیز ایجاد گردد تا با حرکت از سرمایه گذاری نامطلوب به سرمایه گذاری مطلوب در جهت بهبود کیفیت محیط زیست، بر روی منحنی، سطح آلودگی کاهش یابد.

به منظور بررسی راه های ممکن جهت کاهش تخریب محیط زیست همزمان با افزایش تولیدات و رشد اقتصادی، مطالعه ی رابطه ی میزان انتشار دی اکسیدکربن با رشد اقتصادی از طریق شاخص های محیط زیست حائز اهمیت است. در این مطالعه فرضیه ی محیط ‎ زیستی کوزنتس از طریق دو شاخص عملکرد محیط زیست و شاخص رشد اقتصاد سبز برای داده های تابلویی 134 کشور از سال های 2018-1980 با استفاده از مدل اثرات ثابت و تحلیل پوششی داده ها بررسی شده است. تمامی مدل ها و رگرسیون ها از طریق نرم افزار آر-پراجکت انجام شده است. نتایج نشان دهنده ی تأیید فرضیه ی محیط زیستی کوزنتس توسط هر دو شاخص است. در ادامه با استفاده از مدل اثرات ثابت، تأثیر تجارت، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، آموزش و همچنین تحقیق و توسعه بر روی هر سه شاخص محیط زیست کوزنتس، عملکرد محیط زیست و رشد اقتصاد سبز بررسی شده است. نتایج بررسی تأثیر همزمان تمامی متغیرها بر روی هر یک از شاخص های محیط زیستی نشان می دهد که در این بین تجارت، تأثیر معناداری روی منحنی محیط زیست کوزنتس و شاخص عملکرد محیط زیست دارد. پارامتر تجارت در منحنی محیط زیست کوزنتس بر افزایش مثبت انتشار دی اکسید کربن و در شاخص عملکرد محیط زیست بر بهبود عملکرد محیطی کشورها تأثیرگذار است. سرمایه گذاری مستقیم خارجی تنها روی منحنی محیط زیست کوزنتس تأثیر معناداری دارد که باعث افزایش انتشار دی اکسیدکربن می شود. همچنین مشخص شد در حالی که رشد آموزش تأثیر مثبت و معناداری بر شاخص عملکرد محیط زیست دارد، رشد تحقیق و توسعه بر روی هیچ یک از شاخص ها تأثیرگذار نیست. طبق نتایج این مطالعه به سیاست گذاران پیشنهاد می گردد در پیش برد اهداف توسعه ای و افزایش سطح رفاه شهروندان نسبت به محاسبه انواع شاخص های محیط زیستی اهتمام ورزند تا اندازه گیری دقیقی از سطح توسعه پایدار خود به دست بیاورند. در نتیجه عوامل مؤثر بر این شاخص ها، همانند تجارت و آموزش در این مطالعه، قابل شناسایی است که می تواند در تسریع توسعه پایدار مؤثر باشد

هدف: اگرچه رابطه بین رشد اقتصادی و تخریب محیط زیست به واسطه توجیحات نظری حاصله از مطالعات تجربی انجام شده از جمله منحنی EKC، مورد حمایت قرار گرفته است، ولی هنوز جامعیت و مقبولیت کافی بدست نیاورده است. بر همین اساس، در راستای هدف اصلی این مطالعه، رابطه بین رشد اقتصادی و تخریب محیط زیست به صورت گذشته نگر در قالب فرضیه منحنی محیط زیستی کوزنتس و انواع شاخص های محیط زیستی مورد بررسی قرار می-گیرد. روش شناسی پژوهش: این تحقیق به صورت پژوهشی و با استفاده از روش های تحلیل واژگان کلیدی انجام شده است. جامعه این پژوهش را کلیه مقالات علمی (پژوهشی و مروری) در پایگاه های وب آو ساینس (WOS)، اسکوپوس (Scopous) و نشریات علمی جهاد دانشگاهی (SID) تشکیل می دهد. در مجموع تعداد 1340 رکورد در قالب های مختلفی نظیر مقالات، کتاب ها، همایش، کنفرانس ها، چکیده و یادداشت ها استخراج شد. در این میان به تعداد 340 رکورد مربوط به مقالات علمی (پژوهشی و مروری) بوده است که از این تعداد 122 رکورد را مقالات دارای واژگان کلیدی به خود اختصاص داده اند. بر همین اساس، این مقالات جهت تجزیه و تحلیل در نظر گرفته شدند. یافته ها: با توجه به نتایج متفاوت و متضادی که حاصل کار بسیاری از محققین در این زمینه بوده است و با توجه به این که نوع شاخص های محیط زیستی بکار برده شده در همه این مطالعات، نماینده و شاخصی کامل و جامع برای متغیر کیفیت محیط زیست نمی باشد، نتایج بدست آمده نامعتبر بوده و نمی توانند معیار و ملاک درستی برای اتخاذ و اجرای سیاست های مناسب اقتصادی-محیط زیستی باشند. اصالت/ارزش افزوده علمی: بکارگیری یک شاخص ترکیبی که بتواند همه ابعاد مربوط به آلودگی محیط زیست را بیان کند و نماینده درستی برای کیفیت محیط زیست در حوزه مورد بررسی باشد، می تواند تحلیلی درست و دقیق-تری را در بررسی منحنی محیط زیستی کوزنتس در تحقیقات آتی ارائه دهد.

رشد اقتصادی یکی از اهداف اصلی کشورهاست، ممکن است رسیدن به این هدف، به آلودگی های زیست محیطی منجر شود. مقاله حاضر برای نخستین بار به آزمون فرضیه کوزنتس با روش گشتاور تعمیم یافته در قالب دو مدل برای کشورهای عضو اوپک می پردازد. در این مطالعه فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس برای کشورهای عضو اوپک، با استفاده از روش گشتاور تعمیم یافته برای دوره زمانی 2013-1992 بررسی شد. CO2 به عنوان بیشترین سهم در ترکیب گازهای گلخانه ای، برای آزمون فرضیه کوزنتس مورد استفاده قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس برای کشورهای اوپک در قالب هر دو مدل پذیرفته نشد، مسیر آلودگی این کشورها هنوز به سرعت صعودی می باشد و به شرایط نقطه بازگشت منحنی نرسیده است. در واقع میزان انتشار گاز دی اکسیدکربن در این کشورها در فرآیند رشد اقتصادی به طور مستمر افزایش می یابد. رشد شهرنشینی، رشد جمعیت، مصرف انرژی و تولید ناخالص داخلی حقیقی بر انتشار گاز گربنیک اثر مثبت و معنی داری در کشورهای عضو اوپک دارد. در بین کشورهای عضو اوپک، عربستان بیشترین انتشار گاز کربنیک سرانه و رشد اقتصادی را داراست و ایران جایگاه چهارم را در انتشار گاز کربنیک سرانه، رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک دارد.

پیشینه و هدف: ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیستی در یک بستر زمانی بلندمدت، می تواند به صورت مستقیم، معکوس و یا ترکیبی از هر دو باشد. این بحث (جریان ارتباط میان رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیستی)، موضوع بسیاری از مطالعات و تحقیقات قرار گرفته است. آثار رشد اقتصادی بر محیط زیست یکی از مهم ترین بحث های مطرح امروز در اقتصاد محیط زیست است. صنعتی شدن جوامع امروزی منجر به بهره برداری بیشتر و فشرده تر از سوخت های فسیلی شده است. احتراق این سوخت ها منجر به افزایش انتشار مواد آلاینده سمی و خطرناک می شود و آسیب های جهانی نظیر گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی، از پیامدهای غیرقابل اجتناب آن به شمار می رود. هدف از این مطالعه بررسی اثرات U شکل معکوس و N شکل تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه در قالب سه شکل مختلف از این متغیر؛ در سطح، با توان دو و با توان سه بر حجم انتشار آلاینده های بخش صنعت شامل؛ دی اکسیدکربن، دی اکسیدگوگرد، تری اکسیدگوگرد با بهره گیری از روش اقتصادسنجی پانلی بلندمدت حداقل مربعات پویا طی دوره زمانی 1376-1399 برای 12 استان صنعتی کشور می باشد. نتایج برآوردها به گونه ای است که فرضیات محیط زیستی کوزنتس برای هر سه آلاینده برقرار است و با افزایش تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه، ابتدا آلودگی افزایش یافته، سپس با رسیدن به نقطه اوج شروع به کاهش نموده و در نهایت با افزایش بیشتر تولید مجددا روند صعودی افزایش آلودگی ادامه می یابد و با استفاده از تکنیک DOLS و با تصریح روابط درجه دوم و سوم رشد اقتصادی در 12 استان صنعتی کشور و طی دوره زمانی یاد شده، منحنی N شکل مورد تایید واقع شده است. مواد و روش ها: در این مطالعه ابتدا با استفاده از آزمون های ریشه واحد پانلی، مانایی متغیرها مورد بررسی قرار می گیرد. سپس با استفاده از آزمون هم انباشتگی کایو، رابطه هم جمعی بین متغیرها و وجود و عدم وجود رگرسیون کاذب مورد ارزیابی قرار می گیرد. در نهایت با بهره گیری از روش حداقل مربعات کاملا اصلاح شده و حداقل مربعات پویا به برآورد ضرایب متغیرها پرداخته شده است. نتایج: بررسی اثرات U شکل معکوس و N شکل تولید ناخالص داخلی در قالب سه شکل مختلف از این متغیر؛ در سطح، با توان دو و با توان سه بر حجم انتشار آلاینده های موجود در بخش صنعت شامل؛ دی اکسیدکربن، دی اکسیدگوگرد، تری اکسیدگوگرد با بهره گیری از روش اقتصادسنجی پانلی بلندمدت حداقل مربعات پویا طی دوره زمانی 1376-1399 برای 12 استان صنعتی کشور پرداخته شود. نتایج برآورد به گونه ای است که فرضیات محیط زیستی کوزنتس برای هر سه آلاینده برقرار است. بحث: باتوجه به نتایج بدست آمده از تخمین مدل ها به روش DOLS در بررسی منحنی محیط زیستی کوزنتس و با تصریح روابط درجه دوم و سوم رشد اقتصادی در 12 استان صنعتی کشور و طی دوره زمانی انتخابی، منحنی N شکل مورد تایید واقع شده است. همچنین وجود متغیر شهرنشینی در مدل، باعث ایجاد اثرات مثبت و افزایشی بر آلودگی شده است، این موضوع بدان معنی است که گسترش شهرنشینی موجب افزایش مصرف سوخت های فسیلی شده و در نتیجه آلودگی هوای ناشی از آن را نیز تشدید نموده است. باتوجه به ضرایب بالای رابطه تولید و آلودگی، مشخص می شود ایران در مرحله اول آلودگی و در قسمت صعودی منحنی محیط زیستی کوزنتس قرار دارد. هم چنین با توجه به نرخ مثبت رشد آلودگی در ایران در بلندمدت شاهد انباشت آلودگی در محیط زیست خواهیم بود.

تمرکز کشورها بردستیابی به رشد اقتصادی بیشتر موجب غفلت از محیط زیست و تخریب آن شده است. در واقع، توسعه فعالیت های اقتصادی که ماده های اولیه آن ها از منابع طبیعی و محیط زیست استخراج می شود، موجب از دست رفتن قدرت تجدیدپذیری محیط زیست و افزایش آلاینده ها می شود. در بررسی حاضر، ارتباط بین رشد تولیدهای بخش صنعت و مقدار آلودگی های ناشی از آن، به ویژه انتشار گاز دی اکسید کربن (CO2)، ارزیابی شده است. برای این منظور از رویکرد منحنی محیط زیستی کوزنتس و اطلاعات کارگاه-های صنعتی با ده نفر کارکن و بیشتر، در دوره زمانی 1346 تا 1396 بهره گرفته شده است. یافته های بررسی ها نشان می دهند که اگر ارزش افزوده بخش صنعت 1% افزایش پیدا کند، مقدار انتشار گاز دی اکسید کربن 38/2 % افزایش می یابد. همچنین با افزایش 1% به جمعیت، مقدار انتشار گاز دی اکسید کربن 67 /0 % افزایش می یابد. افزون براین، افزایش 1% تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت، موجب کاهش 79/0 % در مقدار انتشار گاز دی اکسید کربن می شود. افزون بر این ضریب تصحیح خطا معادل 64/0-می باشد و بیانگر این است که مقدار 62% از خطای هر دوره در گرایش به روند بلندمدت تصحیح می گردد.

منحنی کوزنتس زیست محیطی (EKC)، که یک رابطه به شکل U وارونه بین آلودگی و درآمد است، تعمیمی جالب در مورد شیوه تاثیر انتقال یک کشور از فقر به سوی رفاه نسبی روی تغییرات کیفیت محیط زیست به شمار می رود. EKC پیش بینی می کند که با افزایش درآمد یک کشور در مسیر توسعه، ابتدا آلودگی های محیط زیست افزایش می یابد، لیکن با افزایش درآمد سرانه به میزان کافی، آلودگی ها شروع به کاهش می کنند. در این پژوهش در جستجوی آزمون درستی این فرضیه، برای خاورمیانه شامل سیرده کشور از جمله ایران هستیم. برای این منظور از اطلاعات جمع آوری شده برای این کشورها در سال های 1980 تا 2003 استفاده کرده ایم. با توجه به این که تقریبا تمام پژوهش های انجام شده روی EKC بر روی کشورهای توسعه یافته، یا ترکیبی از این کشورها و کشورهای در حال توسعه متمرکز بوده است، این پژوهش، آزمونی منحصر به فرد در این حیطه به شمار می رود. از میان آلاینده های مختلف، Co2 به عنوان آلاینده ای انباره های برای آزمون فرضیه EKC مورد استفاده قرار گرفته است. از بین دو مدل انتخاب شده، نتایج مدل لگاریتم - لگاریتم حکایت از رابطه یکنواخت فزاینده بین آلودگی و درآمد دارد، لیکن نتایج ضعیف بوده و ضرایب متغیرها از نظر آماری معنادار نیستند؛ در حالی که توسل به مدل ساده، تایید فرضیه EKC برای نمونه تحت بررسی را در پی دارد و ضرایب متغیرها معنادار می باشند. با توجه به مطابقت کاملی که مدل ساده با تئوری دارد و نظر به فوت نتایج به دست آمده، مدل یادشده به عنوان مدل پایه مورد استناد قرار گرفته و فرضیه EKC در خاورمیانه را نمی توان رد کرد.

هدف این مقاله آزمون تجربی فرضیه منحنی کوزنتس مالی با استفاده داده­­­های مربوط به دوره زمانی 1397-1361 در اقتصاد ایران است. بدین منظور، سرانه تولید ناخالص داخلی حقیقی و ضریب جینی به­ترتیب، به عنوان شاخص هایی از رشد اقتصادی و نابرابری درآمد مورد استفاده قرار گرفته­اند. افزون بر این، با به کارگیری روش تحلیل مؤلفه­های اصلی، چندین شاخص توسعه مالی برای ایجاد یک شاخص کلی (ترکیبی) ادغام شده­اند. نتایج حاصل از رویکرد خودرگرسیون با وقفه­های توزیعی نشان می­دهند که در بلندمدت، یک رابطه U معکوس میان رشد اقتصادی و نابرابری درآمد وجود دارد که فرضیه منحنی کوزنتس را تأیید می­نماید. با ارتقای سطح توسعه مالی، نقطه بازگشت منحنی کوزنتس در سطح پایین تری از رشد اقتصادی قرار می گیرد. این یافته­ها شواهدی دال بر تأیید فرضیه کوزنتس مالی بلندمدت برای ایران ارائه می دهند. براین اساس، پیشنهاد می شود که برنامه­ریزان و سیاست­گذاران اقتصادی به موازات سیاست های رشدی، سطح توسعه مالی را با هدف توزیع عادلانه تر درآمد ارتقاء دهند.